Melanin có vai trò rất quan trọng trong việc quyết định đến màu sắc của làn da. Vậy melanin là gì và yếu tố này có lợi hay có hại cho da? Chúng ta hãy cùng đi tìm câu trả lời cho những vấn đề này trong bài dưới đây.
Melanin là gì?
Melanin là một loại sắc tố có thể tạo ra màu sắc cho các bộ phận da, tóc và mắt của con người. Theo các nhà nghiên cứu, melanin được sản sinh ra nhờ các tế bào hắc tố và nằm ở lớp trên cùng của làn da. Trên cơ thể của chúng ta đều sở hữu một lượng tế bào hắc tố giống nhau. Tuy nhiên, với mỗi cơ thể khác nhau thì tế bào hắc tố lại có thể sản sinh ra nhiều melanin hoặc ít melanin.
Các nhà nghiên cứu đã nhận ra nếu cơ thể nào có lượng melanin càng nhiều thì da lại càng sẫm màu hơn. Đặc biệt, nếu melanin tích tụ nhiều ở vị trí nào thì sẽ gây ra sạm da (vùng da có màu đậm hơn các vùng da khác) tại vị trí đó. Trong chuyên khoa da liễu, bác sĩ gọi sạm da là hiện tượng tăng sắc tố da. Đến đây, chúng ta đã hiểu melanin là gì? Vậy melanin có vai trò gì đối với làn da?
Sắc tố melanin có vai trò gì với làn da?
Đối với làn da của chúng ta, melanin được xem là sắc tố có vai trò vô cùng quan trọng trong việc quyết định đến màu sắc đậm hay nhạt. Bên cạnh đó, các nhà nghiên cứu còn cho rằng loại sắc tố da này còn cho công dụng kháng khuẩn cũng như cân bằng nhiệt độ cho cơ thể trước tác động từ môi trường, cụ thể là ánh nắng mặt trời. Nhờ có sắc tố melanin, làn da chống lại được tác hại của tia UV có trong ánh nắng mặt trời, giảm tác động của quá trình lão hóa tự nhiên cũng như sự bào mòn da.
Do tính chất quan trọng của melanin đối với làn da nên việc cân bằng lượng tế bào hắc tố sản sinh ra chúng là vô cùng cần thiết. Tuy nhiên, trên thực tế có nhiều nguyên nhân khiến cho lượng sắc tố melanin bị mất cân bằng và gây ra những tác hại cho làn da.
Các bệnh lý liên qua đến melanin
Khi sắc tố melanin bị mất cân bằng thì làn da có thể gặp phải một số bệnh lý sau:
Tàn nhang
Tàn nhang là tình trạng da có nhiều đốm nâu nhỏ li ti nằm trên bề mặt da. Các đốm tàn nhang này thường xuất hiện tại các vùng da phải tiếp xúc liên tục trong thời gian dài với ánh nắng mặt trời. Vì vậy, chị em có thể hiểu sở dĩ làn da nổi đốm tàn nhang là do tác động của tia UV đã khiến làn da sản xuất quá nhiều melanin. Tàn nhang chủ yếu xuất hiện ở trên mặt và rõ nhất là ở hai bên má. Mặc dù tàn nhang không gây hại nhưng lại gây mất thẩm mỹ.
Nám da
Nám da cũng là một bệnh lý của làn da sản xuất quá nhiều sắc tố melanin. Khi đó, trên mặt chúng ta sẽ xuất hiện các mảng màu nâu. Theo nhiều nghiên cứu, các chuyên gia đã chỉ ra nguyên nhân của tình trạng này là do nội tiết tố và ánh nắng mặt trời đã tác động đến tế bào sắc tố sản sinh ra melanin. Cũng giống như tàn nhang, các vết nám da là vô hại nhưng sẽ khiến khuôn mặt chị em mất đi vẻ đẹp tươi trẻ vốn có. Do đó, hầu hết các chị em gặp phải tình trạng này đều tìm cách làm giảm sắc tố melanin để khắc phục.
Bạch tạng
Nếu tình trạng tàn nhang và nám da xuất hiện là do sắc tố da melanin bị dư thừa, nhưng nếu chúng quá ít lại gây ra bệnh lý bạch tạng. Trên thế giới, bệnh bạch tạng chủ yếu xuất hiện ở những người da trắng. Người bị mắc bệnh này, thường có làn da nhợt nhạt, tóc và lông mi màu trắng, mắt màu xanh, thậm chí một số trường hợp còn bị thị lực kém. Bạch tạng là căn bệnh liên quan nhiều đến yếu tố di truyền và có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe. Hiện nay, y học thế giới chưa có phương pháp chữa trị khỏi hoàn toàn cho bệnh bạch tạng. Vì vậy, người bệnh cần áp dụng các biện pháp để làn da tăng cường sản xuất melanin, ngăn ngừa bệnh tăng nặng.
Da không đều màu
Đây là tình trạng trên cơ thể có các vùng da không giống nhau. Sở dĩ như vậy bởi vùng da nào có sắc tố melanin dư thừa thì nơi đó sẽ có màu sẫm hơn. Nguyên nhân của da không đều màu chính là sự rối loạn sắc tố melanin. Tình trạng này không gây ra bất kỳ tác hại nào cho sức khỏe nhưng vẫn khiến chị em phụ nữ thiếu tự tin trong giao tiếp vì làn da của mình.
Chúng ta có thể thấy trên thực tế chị em dễ gặp các bệnh lý về da do tình trạng dư thừa sắc tố melanin. Vì vậy, vấn đề đặt ra là chúng ta làm thế nào để giảm loại sắc tố da này? Hãy cùng chúng tôi tham khảo một số cách làm giảm sắc tố melanin hiệu quả được chia sẻ bởi các chuyên gia giàu kinh nghiệm trong phần dưới đây.
Cách làm giảm sắc tố melanin
Chị em có thể giảm sắc tố melanin từ việc điều chỉnh thói quen chăm sóc da cũng như chế độ sinh hoạt hàng ngày, thậm chí là dùng thuốc (nếu cần). Cụ thể:
Bảo vệ da trước ánh nắng
Để làn da không cần phải tăng cường sản xuất melanin chống lại tác hại từ tia UV có trong ánh nắng mặt trời thì trước hết chúng ta cần làm tốt việc bảo vệ da. Do đó, trước khi đi ra khỏi nhà 30 phút, chị em cần thoa kem chống nắng có độ SPF ít nhất từ 30 trở lên. Sau đó, cứ 2 giờ chị em lại thoa lại kem và trang bị thêm áo, mũ, găng tay để bảo vệ tốt nhất cho làn da.
Chế độ ăn uống
Theo các chuyên gia, điều chỉnh chế độ ăn uống cũng là cách làm giảm sắc tố melanin rất hiệu quả. Dưới đây là một số thực phẩm không chỉ có lợi cho sức khỏe mà còn giúp da hạn chế sản sinh melanin để chị em tham khảo và đưa vào thực đơn ăn uống hàng ngày:
- Nhóm thực phẩm chứa nhiều Vitamin C giúp làn da chống oxy hóa, mờ vết thâm nám, tăng cường sức khỏe như các loại quả cam, quýt, bưởi, xoài,…
- Nhóm thực phẩm chứa nhiều Vitamin E giúp ức chế sản xuất melanin và ngăn ngừa các tế bào gốc tự do như bắp ngô, trứng, hạt đậu nành, các loại dầu thực vật, khoai lang,…
- Nhóm thực phẩm nhiều Vitamin A giúp tái tạo tế bào da mới và khắc phục thương tổn như quả đu đủ, củ cà rốt, quả bí đỏ, quả đào,…
- Nhóm thực phẩm nhiều Vitamin B12 giúp làn da duy trì hệ miễn dịch để khỏe mạnh từ bên trong như thịt bò hay thịt gà, gan động vật, bột mì và sữa,…
- Nhóm thực phẩm nhiều Vitamin K giúp khắc phục các thương tổn ngoài da nhanh hơn như cải bó xôi và cải xoăn, súp lơ hoặc bắp cải,…
Bên cạnh các nhóm thực phẩm trên, chị em cũng cần lưu ý bổ sung đủ nước mỗi ngày để thải độc và duy trì làn da luôn căng mọng. Ngoài ra, chị em cần tránh sử dụng thuốc lá, các loại đồ uống chứa chất tạo ngọt và chất kích thích, đồ ăn nhiều dầu mỡ sẽ tốt cho sức khỏe làn da.
Sử dụng thuốc
Thuốc được sử dụng trong trường hợp chị em cần làm giảm nhanh sắc tố da melanin. Thuốc giảm melanin chủ yếu sử dụng bôi ngoài da và chứa thành phần chính là Vitamin E, Vitamin C, hoạt chất axit kojic và axit azelaic,… Nhờ đó, thuốc cho công dụng ức chế enzyme tyrosinase sản sinh ra melanin, giúp da đều màu và trắng sáng hơn. Tuy thuốc cho tác dụng khá nhanh nhưng chị em không nên tự ý sử dụng. Trước khi dùng thuốc chúng ta cần tham khảo kỹ tư vấn cũng như tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ da liễu để tránh bị kích ứng da, khô da.
Dùng nguyên liệu thiên nhiên
Sử dụng các nguyên liệu từ tự nhiên là cách làm giảm sắc tố melanin lành tính và an toàn cho da. Trong thiên nhiên có nhiều loại nguyên liệu có thể giúp chị em làm mờ thâm nám, dưỡng ẩm nên khắc phục hiệu quả các tác hại do melanin dư thừa gây nên. Tiêu biểu như:
- Nghệ chứa nhiều curcumin nên cho tác dụng ức chế tyrosinase sản sinh ra melanin, kháng khuẩn và làm sáng da.
- Gel nha đam có lượng aloesin cao cũng cho công dụng giúp ức chế tyrosinase tạo ra melanin và làm dịu da sau khi bị tác động của ánh nắng mặt trời.
- Nước chanh rất giàu Vitamin C nên có khả năng làm giảm sự hình thành nên melanin. Tuy nhiên, chị em chỉ nên sử dụng nước chanh pha loãng để không gây kích ứng da.
- Trà xanh là thực phẩm chống oxy hóa nổi tiếng do chứa nhiều chất EGCG. Hoạt chất này cho công dụng ngăn ngừa melanin tích tụ trong da, tăng cường sức đề kháng cho da.
Có thể giảm melanin vĩnh viễn không?
Chúng ta đã thấy được lượng melanin trong cơ thể nhiều hay ít phụ thuộc vào tyrosinase tác động vào sắc tố melanocytes để sản xuất ra ngay từ khi chúng được sinh ra. Với mỗi cơ thể khác nhau lại có số lượng melanin không giống nhau. Bên cạnh đó lượng sắc tố da này còn phụ thuộc vào yếu tố di truyền. Do đó, chúng ta chỉ có thể tác động vào tyrosinase để giúp làm giảm sự sản xuất melanin chứ không thể triệt tiêu chúng vĩnh viễn.
Hơn nữa, nếu chúng ta cố gắng làm giảm lượng melanin vĩnh viễn sẽ khiến cho làn da gặp nhiều nguy cơ mắc bệnh như: da dễ bị tổn thương và kích ứng, bị hô da, bệnh bạch tạng và nghiệm trọng hơn là ung thư da. Vì vậy, theo các chuyên gia chúng ta chỉ nên thực hiện các cách làm giảm sắc tố melanin trong tạm thời để da không bị dư thừa sắc tố da quá mức. Từ đó, làn da có thể chống lại tác hại của ánh nắng mặt trời và đều màu hơn.
Trên đây bạn và Ekseption vừa tìm hiểu melanin là gì, vai trò cũng như cách làm giảm sắc tố da này. Qua các kiến thức chia sẻ, bạn có thể thấy chúng ta chỉ nên giảm melanin tạm thời bằng các phương thức chăm sóc da cũng như điều chỉnh chế độ ăn uống hàng ngày. Nếu bạn muốn sử dụng thuốc bôi ngoài da thì cần thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa da liễu.
Nguồn tham khảo
Understanding the Benefits of Melanin – https://www.healthline.com/health/skin/benefits-of-melanin
Melanin – https://my.clevelandclinic.org/health/body/22615-melanin
What Is Melanin? – https://www.webmd.com/a-to-z-guides/what-is-melanin
